gezond eten met een klein budget? uitgangspunten

Geïnspireerd door Nanette Booij en haar uitdaging, ga ik met haar meedoen. Vier weken lang. ‘Een persoonlijk onderzoek naar de (on)mogelijkheden van gezonde voeding binnen een beperkt budget.’ Ik ben benieuwd hoe het in de praktijk zal zijn.
Je kunt de budget-ervaringen van Nanette volgen op haar blog en via @eeteechteten op Twitter. Mijn uitgebreide ervaringen komen op dit blog.

Ik hoop te kunnen laten zien dat gezond eten niet hoeft te betekenen dat je veel geld uit moet geven. Via Twitter krijg ik regelmatig de volgende opmerkingen: ‘ik wil graag gezonder gaan eten, net als jij, maar hoe doe ik dat? Want ik weet niet hoe zonder pakjes en zakjes moet koken? Maar is dat niet veel duurder?’ of ‘Ik heb niet zo veel geld voor boodschappen om elke week alles vers en zoveel mogelijk biologisch te kopen’ of ‘Mag ik vragen hoeveel geld jullie elke week uitgeven aan boodschappen?’
Iedere keer antwoord ik dat ik denk dat gezond eten niet heel erg duur hoeft te zijn. Maar ik weet het niet. Daarom dit experiment.

Direct doorlezen? Hier vind je week 1, week 2, week 3
De uitgangspunten volgen hieronder.

Het laatste waar ik op wil bezuinigen in ons huishouden is eten. En tot nu toe hebben we dat gelukkig nooit hoeven te doen.
Het budget is tussen de E 30 en E 70 per week. Ik ga m’n best doen om maximaal E 50,- per week uit te geven. Dan kan ik E 20 per week sparen om aan het eind van de maand uit te geven aan wat extra’s of om voorraad aan te vullen waar ik niet aan toe ben gekomen met wekelijkse boodschappen doen. Van het weekbudget ga ik zorgen voor levensmiddelen en basisbehoeften als wasmiddel en toiletpapier. De kosten voor persoonlijke verzorging vallen hier niet onder.

Ons gezin bestaat uit 2 volwassenen en 2 kinderen. De oudste is net 4 en eet volop als een volwassen persoon mee. De jongste is 2,5 en is een rustige eter die graag door de dag heen kleine porties snaait.

Theo werkt 4 dagen per week. Op z’n werk krijgt hij een broodmaaltijd voor de lunch. Ik ben veel thuis en ik eet meestal alle maaltijden thuis.

De kinderen gaan 1 dag per week naar de gastouder. Ze krijgen daar fruit, brood tussen de middag, nog een keer fruit en avondeten. En daarna eten ze nog eens een keer een kleine portie avondeten met ons mee. Voor de avondmaaltijd bij de gastouder betalen we E2,- per kind. Dat reken ik ook mee.

Iedereen verstaat iets anders onder gezond eten. Ik ben het met de definitie van Nanette eens: ‘Echt eten staat voor verse ingrediënten, natuurlijke producten en homemade. Dit maakt “echt eten” bij voorbaat gezonder dan kant-en-klaar eten.’

Verse ingrediënten zijn voor mij ingrediënten die liefst niet verpakt zijn en die binnen een week opgegeten moeten zijn omdat ze anders bederven. Of die na een week bewaren gewoon doorgroeien maar toch nog prima bruikbaar zijn. Zoals me weleens gebeurt bij aardappels en uien. Want de biologische aardappelen die ik koop hebben geen kiemremmers op zich gespoten gehad. Dus ze spruiten wat sneller. Vind ik niet erg.
Natuurlijke producten zijn voor mij producten waar niet meer dan 7 ingrediënten op het etiket staan. Ingrediënten waarvan ik weet waar ze groeien en hoe er voor gezorgd is.
En homemade is duidelijk: wat ik zelf, waar dan ook maak. Van verse en natuurlijke ingrediënten.

De definitie die Michael Pollan in zijn boek ‘Een pleidooi voor echt eten’ beschrijft sta ik ook helemaal achter: ‘Echt eten, niet te veel, vooral planten’. Echt eten is voor hem eten dat je (over)grootmoeder als eten zou herkennen. Dit boek is voor mij als een bijbel over gezonde voeding.

Daarnaast vind ik het belangrijk om zoveel mogelijk pure producten te eten. Dat wil zeggen zo min mogelijk geraffineerd (bewerkt). We drinken rauwe melk, eten rauwe honing en gebruiken onbewerkt grijs zeezout om mee te koken en op molenstenen gemalen meel om brood mee te maken. Ook producten die groeien zonder kunstmest, bestrijdingsmiddelen of antibiotica. Dus zoveel mogelijk biologisch. En seizoensproducten. Uit de omgeving waar we wonen en leven. Want ik wil in februari geen sperziebonen uit Senegal. Of in december frambozen uit Colombia. Dit alles voelt en klinkt voor mij logisch.

Ik ga geen concessie doen aan mijn geloof over eten. Ik ga dus niet de adviezen van het Voedingscentrum volgen. Ik ga wel letten op de luxe dingen die ik vaak kocht. Zoals peppadews. Luxe kaasjes. En biologische vleeswaren. Die moet ik nu maar laten liggen denk ik. En verder hoop ik te kunnen blijven kopen wat ik de laatste tijd koop. Het liefst zoveel mogelijk biologisch.

Ik merk om mij heen dat kennis over echt eten vaak ontbreekt. Veel mensen grijpen gauw naar pakjes, zakjes en potjes kant-en-klaar-voedsel. Dat is in een laboratorium bedacht. En in een grote fabriek gemaakt met allerlei chemische toevoegingen.
Mensen zijn er van overtuigd dat ze niet kunnen koken. En dus wordt er eind van de middag om vijf voor zes in de supermarkt met jengelende hongerige kinderen om je heen, toch maar gekozen voor een potje saus voor over de pasta. Terwijl het heel eenvoudig is om zelf je pastasaus of chili con carne te maken. En nog goedkoper ook. Want je hoeft het potje/zakje/pakje voor de saus niet te kopen.

Ik vind het een hele uitdaging om onze uitgaven allemaal op een rijtje te zetten. Ik koop nooit boodschappen voor een hele week in één keer. Want ik heb veel dingen in de voorraadkast staan die ik langere tijd gebruik. En ik ben eigenlijk ook niet zo goed in het bijhouden van dit soort details. Ik hou me liever bezig met koken.

Mijn voorraad kast bevat standaard dingen zoals olijfolie, azijn, kruiden, meel, bloem, noten, rozijnen, zaden, rauwe honing, pindakaas, appelstroop.
Meel en bloem koop ik bij Gooody Fooods Almere. Het is biologisch en op molenstenen gemalen meel van Hermus B.V. in Made. In zakken van 5 kg. Kost tussen de E 9,95 en E 15,95 per zak. Afhankelijk van het soort graan of de maling. E 11,95 voor 10 kg speltmeel en 15,95 voor 10 kg speltbloem. E9,95 voor de tarwevarianten. En het is gegarandeerd koud gemalen op molenstenen. Uit 1 zak kan ik 10 broden maken.
Appelstroop koop ik in een emmer van 4 kg bij Fruitbedrijf Notermans in het Limburgse Noorbeek. Vlakbij mijn ouders die in Maastricht wonen.

Er ligt ook het een en ander in de vriezer zoals vis, vlees en maaltijden waar ik een extra portie van had gemaakt om in te vriezen. Voor als ik geen zin tijd heb om te koken.

En ik maak veel dingen zelf in. Zo heb ik een wintervoorraad jam. Gemaakt van fruit uit onze eigen tuin of geplukt in het wild. De jam kost me alleen de geleisuiker. En tijd om het te maken.

Toen de tomaten aan het eind van de zomer heel goedkoop waren, heb ik zo’n 10 liter passata geweckt. Van de 2 kg verse knoflook die ik van dat lieve oude vrouwtje kocht op de markt in Frankrijk, heb ik 1/3 geperst en gefermenteerd en 1/3 hele teentjes op olijfolie ingemaakt. De rest hadden we al opgegeten.

Afgelopen voorjaar heb ik via een vriendin een paar kg rundvlees kunnen bestellen. Van Groningse hekrunderen die daar in een groot natuurgebied van Natuurmonumenten leven. Hardstikke biologisch en ze hebben gegeten wat het meest geschikt voor runderen is: gras en wilde kruiden. Mijn vriendin had de slager gevraagd wat ze met het rundervet deden. Dat gooiden ze weg. Dat kon ze gelukkig voorkomen. We hebben een paar kilo gekregen. Gratis. Voor niks. En dat heb ik omgesmolten tot vet. Dat is de pot links op de foto bij de knoflook. Ik heb er 3 potten mee kunen vullen. De eerste pot is net op. Het rundervet gebruik ik om bijvoorbeeld aardappels in te bakken. Of samen met roomboter om vlees in te bakken. Waarschijnlijk zal de slager er de volgende keer wel geld voor vragen.

Wasmiddel voor in de wasmachine maak ik zelf van Marseille zeep. Ik heb een zak Marseille zeep in vlokken waar ik wel voor twee jaar wasmiddel van kan maken schat ik. Een liter van dit wasmiddel kost zo’n E 0,30 per liter. Per was gaat er 150 ml wasmiddel in de machine. Voorlopig hoef ik dus geen wasmiddel te kopen. Hooguit een zak soda voor erdoorheen. Want die is bijna op.

Een aantal vaste verse dingen bestel ik elke week via de Hofwebwinkel. Rauwe melk, yoghurt, een stuk kaas, groente en fruit. Ik vind het fijn dat daar alles van biologisch afkomst is en dat het vooral producten zijn die uit de omgeving komen. Er wordt daardoor ook automatisch rekening gehouden met de seizoenen. In de winter kun je daar echt geen frambozen bestellen. Daarnaast ga ik 1x in de week naar de supermarkt voor als ik iets vergeten ben of voor als de roomboter of uien op zijn. Ik koop er niet veel meer eigenlijk.

Voor de gezelligheid en voor het rundvlees en groentes, gaan we gemiddeld twee keer per maand naar de boerenmarkt bij de Stadsboerderij Almere. Meestal koop ik dan nog wat groentes als ik niet genoeg bij de Hofwebwinkel besteld heb. Het is van dezelfde leverancier dus ik weet vooraf meestal wel wat ze gaan verkopen. Ik koop er rundvlees op voorraad voor in de vriezer. Altijd koop ik gehakt en stoofvlees. Soms ook rookvlees, hamburgers en verse worst. En we eten een Almeerse Weelde pannenkoek van koekenbakker Jelmer. Gemaakt van meel dat hij zelf maalt. Van graan dat bij de Stadsboerderij groeit.

Ik zal elke week een blog bijhouden. 4 weken lang. Leuk als je mij wilt volgen. En als je tips hebt, ik lees ze graag!